Screenings
- Stenen Hoofd – Amsterdam
The Reaper
- long
- 98'
- English subtitles
Al door zijn titelkeuze zet deze gewiekste film van Zvonimir Juric je op het verkeerde been. The Reaper: dat klinkt als een smerige direct-to-video horrorfilm, waarin eerder ledematen dan gewassen worden geoogst. De poster suggereert ook zoiets: een figuur met een macabere zeis in zijn handen beheerst het affiche van deze Kroatische film. Net zo grimmig lijkt deze film ook te beginnen, midden in de nacht met alleen het getjirp van krekels en het geklik van hoge hakken op het geluidsspoor.
Een vrouw hulpeloos in de nacht aan de kant van de weg. Haar auto staat zonder benzine en de enige die haar kan helpen is een starre boer, die ’s nachts nog aan het oogsten is. Het klinkt haast als een vervolg op The Texas Chainsaw Massascre of Children of the Corn. Toch is The Reaper geen horrorfilm, tenminste niet op de conventionele manier met monsters, slechteriken en liters bloed. Deze film gaat namelijk eerder over de horror van menselijk contact dan over de horror van het menselijk lijden. Het is het spillen van geheimen, niet het spillen van bloed, die de spanning veroorzaakt.
“Heeft Ivo je gebracht?”, vraagt Josip, de jongen van het benzinestation. Mirjana – onze vrouw in nood – is daar inderdaad door de starre boer Ivo naartoe gebracht. Het was een ongemakkelijke rit. Valt die vreemde boer wel te vertrouwen? Je kan de twijfel bijna van Mirjana’s gezicht aflezen. Misschien is die twijfel ook wel terecht. Hier blijkt namelijk dat ze in het soort dorp is aangekomen waar iedereen elkaar kent, inclusief de meest duistere geheimen. Bezorgd legt Josip Mirjana dus uit dat Ivo, die ondertussen buiten op zijn tractor zit te wachten, twintig jaar geleden een vrouw heeft verkracht.
Wat doe je dan? Waarschijnlijk zou iedereen met de zorgzame benzinepompbediende meegaan, terug naar de auto en wegspurten naar waar je ook maar naartoe op weg was. Mirjana duikt echter terug Ivo’s tractor in, die grillig afsteekt tegen het nachtelijk Kroatië (de cinematografie in deze film is om je vingers bij af te likken en suggereert wel degelijk dat The Reaper een horrorfilm is). Doet ze het uit medelijden of uit beleefdheid? Ziet zij misschien iets in Ivo wat de anderen in de omgeving niet kunnen zien?
Mirjana’s komst in het dorp is als het afrukken van een pleister. De wonden die blootgelegd worden zijn, ondanks een verloop van twintig jaar, nog veel te vers.
Hoe dan ook: deze keuze zet een reeks dramatische gebeurtenissen op gang in The Reaper, die zich nu van horrorfilm tot ingenieuze mozaïekfilm ontpopt. Het is een gek idee dat één auto zonder benzine het godvergeten Kroatische dorpje plots wakker schudt, maar als Mirjana eenmaal aankomt beginnen al de problemen. Terwijl Josip zich op een feestje zorgen over Mirjana maakt, wetende dat zij met Ivo de nacht tegemoet gaat, drinkt Mirjana het meest ongemakkelijke kopje thee van haar leven met de man die haar misschien gaat verkrachten. “Zonder suiker is het beter” klinkt dan ineens een stuk gevaarlijker… Als dan ook nog eens de politie erbij wordt betrokken wordt de situatie echt rommelig.
Hulde voor regisseur Juric, die deze schijnbare snelkookpansituatie zonder sensatiezucht in beeld brengt. Hij laat het plot zich ontvouwen in een ritme dat past bij The Reaper’s plattelands-setting. Zo komt de politie niet zomaar in actie als Josip met zijn probleem bij hen aan komt zetten. Er moeten natuurlijk eerst wat YouTube-filmpjes bekeken worden.
Precies zulke details tonen de kracht van The Reaper, een film die begint als een schijnbare horrorfilm, maar die uiteindelijk zo veel meer is dan dat. De film verbeeldt prachtig het gevoel van eenzaamheid en isolatie in een kleine gemeenschap. Ben je twintig jaar na het begaan van een misdaad nog steeds een crimineel? Wanneer kan je iemand die ooit een grote fout heeft begaan weer vertrouwen? En wanneer mag je handelen als je gevoel zegt dat er iets slechts gaat gebeuren? The Reaper gaat op een slimme manier met deze vragen om, want het is uitgerekend hoofdpersonage Mirjana die ervoor zorgt dat ze überhaupt gesteld moeten worden. Het is uiteindelijk de stilstaande auto en haar aanwezigheid die de échte horror van The Reaper vormen. Haar komst is als het afrukken van een pleister, en de wonden die daardoor blootgelegd worden zijn – ondanks een verloop van twintig jaar – nog veel te vers.
Hugo Emmerzael
Gerelateerde Daily Pluk artikelen
