The Souvenir

Cirkeltje rond: voor het eerst sinds Joanna Hoggs afstudeerfilm Caprice uit 1986 speelt actrice Tilda Swinton weer een rol voor Hogg. De twee zijn jeugdvriendinnen; Swinton had nog vrijwel geen acteerervaring toen ze in Caprice speelde. Het zal geen toeval zijn dat ze precies voor The Souvenir, Hoggs vierde speelfilm, weer komt opdraven, want het zeer persoonlijke verhaal draait om een relatie die Hogg had in de tijd dat ze afstudeerde. De familiebanden worden bovendien nog wat sterker aangehaald: Honor Swinton Byrne, de dochter van Tilda Swinton, speelt de hoofdrol als de losjes op Hogg geïnspireerde Julie.

De titel The Souvenir ontleent de film aan een gelijknamig schilderij van de Franse schilder Jean-Honoré Fragonard, gemaakt rond 1777. Het is een van de werken waar de wat naïeve filmstudent Julie mee naar toe wordt gesleept door haar iets oudere geliefde, de wereldse Anthony, op een van hun culturele uitjes. Op het schilderij kerft een meisje de initialen van haar geliefde in een boom. Anthony ziet er onvoorwaardelijke liefde in, Julie ziet vooral de tragiek. Dat verschil is, helaas voor Julie, tekenend voor hun relatie.

Julie valt als een blok voor de upperclass Anthony. Zij ziet niet wat wij wel zien: dat hij een foute vent is, iemand die haar emotioneel en misschien ook financieel leegtrekt. Toch zien wij ook direct waarom Julie voor hem blijft vallen: zijn charisma, zijn eruditie, zijn kennis – ze zijn verleidelijk. Hogg houdt die twee uitersten meesterlijk in balans in haar bijna-autobiografische film. Iets dat Anthony oreert over de films van Powell & Pressburger, is evengoed van toepassing op The Souvenir zelf: het is “truthful without being real.”

Joost Broeren-Huitenga