Matar a un hombre
- long
- 82'
- English subtitles
De Chileense film Matar a un hombre (To Kill a Man) is hard, onverbiddelijk en moreel confronterend. Niet typisch Pluk, dus. Maar hij voldoet aan één belangrijk criterium: hij had in Nederland uitgebracht moeten worden maar werd dat niet.
Het zijn elk jaar weer eindeloze en boeiende discussies: wanneer is een film Pluk? De antwoorden verschillen behalve per persoon ook per film. Soms is een film Pluk omdat ‘ie het lekker doet in de sfeer van het festival. Feestelijk, realistisch, een beetje magisch, met aanstekelijke muziek en een vleugje verrassend experiment. Soms is een film Pluk omdat ‘ie zo goed past bij de plekken waar het festival plaatsvindt. Voorbijglijdende schepen, koude sterrennachten, stedelijke rafelranden – op het scherm, voor het scherm, de hele wereld één cinematografisch geheel. Soms is een film Pluk omdat ‘ie IJslands is. Of Ests.
Dat is Matar a un hombre allemaal niet.
Matar a un hombre is Pluk omdat ‘ie goed is, punt. Hij verdient een groot doek, hij verdient het gezien te worden, de maker verdient een podium.
Een paar steekwoorden: beroving, tuig op straat, het systeem traag en onverschillig, en je vrouw en kinderen worden ook lastiggevallen.
Pluk vertoont, enkele uitzonderingen daargelaten, alleen films die in Nederland niet in de bioscopen worden uitgebracht. Films die door de zeef heen zijn gevallen van scout, aankoper, distributeur en vertoner. Vaak begrijpen we wel waarom – te apart, te kwetsbaar en ook een bioscoopeigenaar moet kiezen. Maar soms ook niet. Zoals bij deze. Matar a un hombre won in 2014 een Grote Juryprijs op het festival van Sundance. Datzelfde jaar won hij de prijs van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten op het filmfestival van Rotterdam.
“2014, dat is lang geleden, hoe onthoud je dat allemaal?”, vraag je je misschien af. Welnu, ik zat in die jury. En mijn medejuryleden en ik hadden behoorlijk verschillende meningen over de films die we zagen, maar waren unaniem over de winnaar. Kwalitatief een categorie hoger.
“This year’s winner is a compelling film with great visual style, impressive acting, and – not insignificantly – exactly the right length. The story is both simple and challenging. We follow the humiliation of the protagonist, step by step. We are forced to confront our fears and question what it means to be a man, a husband, and a father. When do we decide to use violence? How do we do it? And what effect does this have on us? This unremitting psychological thriller deserves to be seen on the big screen.”
Dat schreven we en dat klopt nog steeds. Ik vertel verder liever niet te veel over waar ‘ie over gaat. Wel dat het een harde film is, geen vrolijke. Hij heeft iets weg van een procedural – een film of tv-serie waarin stapsgewijs een probleem wordt aangepakt – maar dan voor één iemands confrontatie met het kwaad. De onverbiddelijkheid ervan. De hoofdpersoon moet kiezen wat te doen. En misschien heeft hij eigenlijk niet eens een keuze.
Een paar steekwoorden. Een beroving. Tuig op straat. Het systeem: niet per se tegen je, maar bureaucratisch en traag. Je bent een man, je hebt een vrouw en kinderen, die worden ook lastiggevallen. En alles heeft diezelfde, beklemmende sfeer: je huis, de rechtbank, het politiebureau, het ziekenhuis, de wijk, zelfs het bos – overal waar je bent, alles grijpt in elkaar om één wereld te vormen, één enorme hand die langzaam je keel dichtknijpt.
Vaak wordt de hoofdpersoon recht van voren gefilmd. Hij zegt niet veel, maar zo zet regisseur Alejandro Fernández Almendras ons tegenover hem. Kijk hem aan. Wat zou jij doen? Dat maakt Matar a un hombre moreel. Niet moralistisch (door je te zeggen wat je moet doen), maar moreel (door je te confronteren met morele keuzes). Wat zou jij doen? En hoe?
KEES Driessen