Screenings
- Stenen Hoofd – Amsterdam
Don Hertzfeldt Night
- special
- 88'
- English spoken
Al dik twintig jaar verzamelt animator Don Hertzfeldt de “flarden uit zijn onderbewuste” in zijn volledige eigenhandig gemaakte korte films, waarvan Pluk dit jaar een ruime selectie vertoont. Tegelijk lief en rauw, tegelijk minimalistisch en alomvattend, tegelijk diep-filosofisch en retegrappig.
“Dat het grappig is, wil nog niet zeggen dat het leuk is”, schreef mijn geliefde collega KEES Driessen in 2013 over het werk van de Amerikaanse animator Don Hertzfeldt. Toen vertoonde Pluk diens eerste lange film It’s Such a Beautiful Day. Dit jaar doen we een inhaalslag met een avondvullend programma bestaand uit een flinke greep uit zijn rijke oeuvre aan korte films – van Lily and Jim uit 1997 tot aan World of Tomorrow 2 uit 2017.
Nog even Driessen aan het woord: “Eenvoud. De figuurtjes, in zwart-wit, kunnen bijna niet eenvoudiger. Maar juist dat brengt de herkenbaarheid naar the next level. Een smiley – bij Hertzfeldt vaker: een frowny – dat zijn we allemaal.” Inderdaad: Hertzfeldt legt als geen ander het menselijk falen bloot in zijn korte films, die hij volledig eigenhandig in elkaar tekent en knutselt – alleen voor het stemmenwerk komen er (soms) anderen aan te pas.
Maar – dat kunnen we niet genoeg benadrukken – dan dus wel grappig. Als je van zijn soort gortdroge humor houdt, tenminste. Neem alleen al dit biografie-zinnetje dat de regisseur op Twitter plaatste: “director of things / 2x oscar loser”. In een mailing naar de Kickstarter-ondersteuners van een in eigen beheer uitgegeven blu-ray-collectie van een deel van zijn vroege werk, verontschuldigde Hertzfeldt zich voor het feit dat de fabriek per ongeluk geen blu-rays maar manta rays had geperst. En dat die in feite totaal geen digitale inhoud kunnen afspelen. En dat ze ook niet in je speler passen. En dat de verzendkosten astronomisch werden, met al die aquariumbakken. Dat dus.
Maar dan, in de films, weer gecombineerd met een grootse blik op de menselijke nietigheid. Of juist een piepkleine weergave van hoe immens en overdonderend het universum is. Nog een laatste Driessentje: “Kleiner en dus groter, eenvoudiger en dus universeler. En dat troost.”
Of misschien moeten we het Hertzfeldt gewoon zelf uit laten leggen. In een Q&A bij een vertoning van It’s Such a Beautiful Day omschreef hij zijn werkwijze ooit zo: “Het onderbewuste is als een feest in je hoofd waar je zelf niet uitgenodigd bent. Er hangt een zwart gordijn in de weg, en zo’n hekje van rood touw verspert je de toegang. Maar af en toe hoor je er toffe muziek vandaan komen, of glimmert er iets door een gaatje in het gordijn. Ik verzamel die flarden.”
Joost Broeren-Huitenga
World of Tomorrow 2: The Burden of Other People’s Thoughts
De jonge Emily en haar klonen uit de toekomst zijn terug, voor een nieuwe visueel overdonderende hersenkraker.
World of Tomorrow
Een jong meisje wordt meegesleept op een hallucinante trip naar haar eigen zéér verre toekomst. Hertzfeldt zette zijn vier-jarige nichtje achter een microfoon en verwerkte haar kindergebabbel vervolgens in zijn diep-filosofische en warm-menselijke korte film.
Wisdom Teeth
Na de grote sprong voorwaarts van The Meaning of Life was Don Hertzfeldt blijkbaar even toe aan iets simpels. Zo maakte hij deze simpele maar doeltreffende grap – of in de woorden van de maker zelf: ‘een onnodige cartoon die ik tekende tussen belangrijkere dingen door’.
The Meaning of Life
Don Hertzfeldt tekent verleden, heden en toekomst van het menselijk bestaan. Van de vormeloze blobs in de prehistorie naar de even vormeloze mensachtigen in de verre toekomst. Een beetje als de slotscène van Kubricks 2001, of dat kosmische gedoe in Terrence Malicks The Tree of Life. Maar dan in 12 minuten. Met stokpoppetjes.
Rejected
Na het succes van zijn studentenshorts kreeg Don Hertzfeldt van alle kanten aanbiedingen om commercials te tekenen. Hij wees alles af, maar het inspireerde de overtuigd anti-commerciële maker wél tot deze surreële reeks fictieve afgewezen commercials.
Billy’s Balloon
Zoals altijd in Don Hertzfeldts vroege werk zijn de ingrediënten extreem simpel: een als simpel stokpoppetje weergegeven kind en een ballon. En zoals ook vaker gebeurt loopt het vanuit dat startpunt flink uit de hand, wanneer de ballon het heft in eigen hand neemt.
Lily and Jim
In 1997 creëerde animatiestudent Don Hertzfeldt een bijtend mini-commentaar op de toen oplaaiende reality-tv-hype, helaas nog altijd actueel. In de camera vertellen stokpoppetjes Lily en Jim over hun desastreus verlopen blind date. Dat begint ongeveer zoals je zou verwachten maar eindigt op z’n Hertzfeldts absurdistisch.
