The Death of Mr. Lazarescu

Prachtige taal, dat Roemeens. Je hoorde het niet veel, de afgelopen, pak ’m beet, halve eeuw. We hoorden überhaupt weinig over Roemenië, behalve dat Ceausescu er nog steeds zat, en we hoorden zo goed als helemaal niks over de Roemeense film. Die was er dan ook bijna niet. Met de vingers van één hand kwam je een heel eind. En dat terwijl andere landen achter het IJzeren Gordijn, zoals Hongarije en Polen, wel degelijk een constante hoeveelheid mooie films afleverden. Maar niet Roemenië.

Tot voor kort. Opeens winnen Roemeense films alle prijzen die er te winnen zijn. Eerst met een reeks korte films, daarna met speelfilms. Op het afgelopen filmfestival van Rotterdam draaiden er drie, die stuk voor stuk de moeite waard waren. Twee waren er zelfs erg goed. En één daarvan was geweldig (12:08 East of Bucharest, Corneliu Porumboiu).

The Death of Mr. Lazarescu geldt algemeen als de doorbraak van de Roemeense film. Daarvoor waren er, zoals gezegd, al wat korte films die veel aandacht hadden getrokken. Maar met Lazarus’ dood (als je het zo mag vertalen) kwam de Roemeense cinema definitief tot leven. Dat kwam misschien voor een bepaald deel uit interesse naar het land, dat zo lang in duisternis was gehuld maar sinds 2007 toch echt lid is van de Europese Unie, en misschien voor een deel door dingen die ook voor andere nieuwe Roemeense films gelden, zodat er voorzichtig van een ‘stroming’ gesproken kan worden: het vaak documentair aandoende, tragikomische realisme, van eenvoudige mensen die worstelen met de gebeurtenissen van alledag en lijden onder een alles doordrenkende sociale onduidelijkheid.

Een onduidelijkheid die de burgers van Roemenië sinds de revolutie van december 1989, waarbij Ceausescu ten val kwam, ook in werkelijkheid in de houdgreep heeft. Maar de doorbraak van de Roemeense cinema kwam toch vooral door de eigen kwaliteit van deze film, een van de hoogtepunten van het filmjaar.

In The Death of Mr. Lazarescu gaat het niet goed met meneer Lazarescu. Hij drinkt te veel, zoals veel van zijn landgenoten. Hij is ziek. Zijn buren bemoeien zich ertegenaan en uiteindelijk wordt een ambulance geroepen. Vanaf dat moment wordt hij van ziekenhuis naar ziekenhuis gereden. De film is relatief lang, zo’n tweeënhalf uur, en het einde wordt al in de titel verklapt. Maar laat je hier alsjeblieft niet door afschrikken. De film is namelijk net zo toegankelijk als een reality-soap, zeker als meneer Lazarescu eenmaal onderweg is. Hij kijkt, zogezegd, lekker weg en er wordt extreem realistisch geacteerd. Reality-Roemenië, zeg maar, en bovendien bijna in real time.

Het beeld dat wordt geschetst van de Roemeense ziekenzorg is in meerdere opzichten grijs. Goed, vrolijk word je er niet van (hoewel er wel degelijk een wrang soort humor in de film zit), maar voor elke bureaucratische horde, voor elke overvolle wachtruimte, voor elke onbetaalbare dienst, en voor elke arrogante, onverkwikkelijke arts die Lazarescu van het kastje naar de muur stuurt, is er iemand die zich opwerpt om er iets omheen te regelen. Of dat nou is om eindelijk van Lazarescu af te zijn of uit beroepseer of uit karakter, dat mag je zelf inschatten. Maar het gevoel beklijft dat deze fictiefilm een ongekend documentaire blik werpt op de ziekenzorg van onze Uniegenoot. Het is fascinerend en ik durf te voorspellen dat de tweeënhalf uur (neem een extra trui mee!) zo voorbij is. En anders beantwoord ik persoonlijk je boze Pluk-mail.

Kees Driessen

Trailer