“Het is een farce vermomd als thriller”

Salvador surveilleert op dat bouwterrein. De camera volgt hem tijdens een dienst. In de openingsscène stuit hij op weg naar zijn werk op politieauto’s in de buurt van het toekomstige rijkeluisoord dat hij beveiligt. Later blijkt dat de agenten het levenloze lichaam van een tweejarig kind hebben aangetroffen in een bus. Deze gebeurtenis fungeert als een onheilsteken: de opmaat naar nog meer ellende. Zo wordt gedurende de nacht een vrouwelijke bezoeker gedood door een verdwaalde kogel.

In een scène zien we de toekomstige bewoners van het bouwwerk, dat uitkijkt over de vallei van Mexico-Stad. Ze zijn wit en waarschijnlijk welvarend. Reflecteer je hiermee op de Mexicaanse kloof tussen arm en rijk?
“Het is zeker een verwijzing. Maar ik wilde dat niet al te expliciet doen. Dankzij het geweld en het drukke verkeer verhuizen rijke mensen naar de periferie van stad. Ze trekken naar de heuvels en bouwen daar decadente bungalows. Deze afgelegen wijken worden door makelaars omschreven als onderdeel van kleine, paradijselijke gemeenschappen.”

En arme mensen beschermen dus hun bezittingen, terwijl ze zich zelf niet eens een auto kunnen veroorloven. In de openingsscène toon je hoe Salvador met de metro naar zijn werk reist.
“Ze kunnen zich geen auto veroorloven omdat het beroep van beveiliger in Mexico een van de slechtst betaalde banen is. Deze mensen reizen soms uren door de stad om bij hun werk te komen. Daar spenderen ze vervolgens hun hele dag alvorens ze terugreizen. Ze hebben daardoor geen tijd om in hun toekomst te investeren.”

Salvador oogt als een goed mens, hoewel we zien hoe hij gaandeweg morele compromissen sluit. Bijvoorbeeld wanneer hij zijn verklaring bij de politie wijzigt, en dus liegt.
“Salvador heeft een simpele taak: naar huis gaan na een lange dienst. Dat probeert hij talloze keren, zonder succes. Hij moet telkens beslissen of hij het terrein kan achterlaten zoals het erbij ligt, of dat hij nog iets wil veranderen dat hem dwarszit. Hoe langer hij blijft hangen, hoe meer hij verstrikt raakt in alle gebeurtenissen. Zoals met die verklaring: zijn partner heeft een verklaring afgegeven die zijn verklaring ontkracht. Salvador gelooft dat ze niettemin dit probleem moeten oplossen. Hij ziet het als zijn plicht om de waarheid te vertellen zodat de misdaad kan worden onderzocht. Maar dan blijken de agenten zelf criminelen te zijn, een soort karikaturen van zichzelf. Dat moet trouwens ook: de film is geen realistische representatie van Mexico maar een perceptie van Mexico. El Vigilante is geen thriller maar een farce.”

De plotselinge dood van de vrouw spreekt boekdelen over Mexico-Stad. Alsof een leven daar minder waard is. Haar dood voelt zo willekeurig. Aan de ene kant brengt Salvador met zijn vrouw nieuw leven op aarde, aan de andere kant kan iemand ineens sterven, op alledaagse wijze.
“Toen de misdaad verergerde in Mexico-Stad wist niemand wat er gebeurde. Iemand omschreef het als wanneer je de kop van een kip afsnijdt en het lichaam blijft rennen. De regering startte een oorlog tegen de bazen van de drugsbendes, en arresteenden velen. Daarop ontstonden machtsvacua: het was complete chaos. En het voelde zo willekeurig. Dat is inderdaad het idee achter het personage dat ineens wordt neergeschoten door een verdwaalde kogel. Er is ergens een feest, en blije lieden schieten met hun pistolen in de lucht. Dan wordt iemand ineens geraakt. Dit is trouwens een waargebeurd verhaal. Enfin, haar dood is zo banaal. Geweld fungeert in films normaliter als een heftig dramatisch element. Maar geweld kan zich aandienen op verschillende manieren. Zoals bij deze vrouw waarvan we nooit zullen weten wie haar heeft doodgeschoten.”

Je voorspelt zulke duistere gebeurtenissen al gedurende de openingsscène, waarin we bliksemschichten zien aan de andere kant van de vallei. Is dat een soort waarschuwing? Vanaf nu gaat het alleen maar bergafwaarts?
“De film is in die zin gestileerd, bijna cartoonesk. We hadden de Duits expressionistische cinema uit de jaren twintig voor ogen. Met het schaduwspel, de scherpe composities en de gotische architectuur. Het was bovenal belangrijk dat bouwwerk een flatgebouw was: dan konden we vanuit alle hoeken zien hoe de stad, in de vallei, in de nachtelijke uren tot leven komt. Dan gaan de lichten aan, die voelen als een soort publiek op afstand, in een groot theater. In de ochtend gaan de lichten weer uit en gaat het leven door. Wat er tijdens de nacht is gebeurd is dan niets meer dan een koortsdroom.”