Beeldend kunstenaar Omer Fast breidde zijn korte videoloop Continuity (2012) uit tot een hypnotiserende, elliptische jengapuzzel van een speelfilm. Over een getraumatiseerde familie, over het leven na een oorlog, en over allerlei andere dingen die de kijker in het gebarsten narratief kan zien. “Ik ben altijd meer geïnteresseerd in de symptomen dan de oorzaken.”

Related movies

Fast werd geboren in Israël, groeide op in de Verenigde Staten en woont en werkt inmiddels in Berlijn. Zijn eerdere videokunstwerken werden vooral vertoond in musea in tentoonstellingen, maar de afgelopen jaren beweegt hij zich richting de cinema. Continuity is zijn speelfilmdebuut; in oktober komt in Nederland zijn tweede speelfilm Remainder uit.

Continuity begon zijn bestaan in 2012, als een 40 minuten lang werk dat Fast maakte voor de expositie Documenta in Kassel. Maar na de vertoning daar, in andere museu en op filmfestivals bleven de personages aan Fast knagen. “Het was als een relatie die voortijdig beëindigd was”, zegt de regisseur. “Ik was zo dol op die ouders, en op de perverse ruimte om hen heen, dat ik daar terug in wilde duiken.”

De kortere versie van Continuity bestond uit drie herhalende tableaus, waarin een vader en moeder drie keer naar het station rijden om hun zoon Daniel op te halen – een terugkerend soldaat, en drie keer een andere jongen – en thuis steeds eenzelfde routine doorlopen. “De presentatie was gerelateerd aan het concept erachter, het idee van een trauma waar de personages niet overheen kunnen komen. Ze herhalen scènes uit hun leven omdat er een groot probleem in de familie is, al wordt nergens expliciet uitgelegd wat dat probleem is. In musea werd het werk daarom vertoond als loop, zodat het verhaal letterlijk onoplosbaar wordt, zonder begin of eind.”

Die structuur verdwijnt wanneer je diezelfde korte film in een bioscoopzaal vertoont. “In cinema is de logica van de vertoning compleet anders: mensen gaan zitten, kijken iets van begin tot eind en gaan dan weer weg. Dat betekent niet dat je geen elliptische verhalen kunt vertellen, maar het vereist een andere werkwijze, andere technieken om het voor elkaar te krijgen.”

De onoplosbaarheid van het narratief van de korte film achtervolgde Fast toen de film werd vertoond op tentoonstellingen en filmfestivals. “Mensen bleven me maar vragen wat het allemaal betekende. Wat doen die ouders? Zijn het geesten die ze ophalen? Zijn het drie broers? Ik kreeg nogal wat vreemde verklaringen voorgeschoteld! Mensen willen dingen graag normaliseren, zelfs als ze daarvoor de overduidelijke verdraaiingen en problemen en tegenstrijdigheden moeten negeren. Ik ben veel meer geïnteresseerd in die tegenstrijdigheden.”

Vandaar ook dat de langere versie van Continuity zeker geen antwoord geeft op al die vragen die de korte film opriep. Integendeel: het compliceert de boel alleen maar verder. “Er zijn in deze versie nóg meer Daniels, en ze hebben allemaal een andere relatie met de ouders. In het slotstuk van het oude deel zat een korte scène waarin één van de Daniels vertelt over de drugsscène in het kleine stadje. Dat bleef me fascineren, dus het werd de bron voor het drugsverhaal in het nieuwe deel. Zo ontstond er weer een nieuwe versie van Daniel.”

Inmiddels is wel duidelijk dat Fast ons geen uitleg gaat geven over Continuity – wat de vraag oproept of er überhaupt één sluitende uitleg is. “Nee, er is niet een sleutel die dit narratief van slot haalt en alle puzzelstukjes op zijn plek doet vallen”, glundert de regisseur. “Maar ik heb wel een soort overkoepelend verhaal in mijn hoofd – al ga ik dat niet met je delen! Toen we de film draaiden, wisten de acteurs wel te allen tijde wat ze aan het spelen waren, hoewel dat tussen de twee draaiperiodes iets is veranderd. De acteurs moeten het weten, denk ik. Zij hadden het dus makkelijk, het publiek heeft het een stuk moeilijker!”